Што е гранење
За да може да го разбереме начинот на кој Git врши гранење мора да направиме еден чекор наназад и да разгледаме како Git ги зачувува податоците. Во Погавје 1 беше наведено дека Git не ги зачувува податоците како серија од промени, туку зачувува целосни слики од вашиот проект.
Секогаш кога сакате да зачувате податоци во Git, Git запишува објект во кој се состои покажувач до целосната слика која сте ја поставиле на сцена (stage), авторот и мета-податоци, нула или повеќе покажувачи до зачуваните податоци кои се директни родители на овој запис (commit): ниеден родител за првиот запис, еден родител за нормален запис, и повеќе родители за запис кој произлегува од спојување на две или повеќе гранки.
Да претпоставиме дека имате папка во која се содржат три датотеки и ги поставувате сите три на сцена, а потоа ги комитувате (зачувувате). Со поставување на сцена се креира контролна сума на секоја од датотеките (SHA-1 хеш спомнат во Поглавје 1), се зачувува верзијата на датотеката во базата на податоци (Git ги именува како blobs) и ја поставува контролната сума на сцена:
$ git add README test.rb LICENSE
$ git commit -m 'initial commit of my project'Кога правете комит со командата git commit, Git пресметува контролна сума за сите папки (во овој случај само главната папка на проектот) и ги запишува овие три објекти во базата на податоци. Потоа Git креира комит објект во кој се содржат мета-податоците и покажувач кон коренот (root) на дрвото на проектот за потоа кога ке има потреба да може да крира слика од проектот.
Во овој момент вашата база на податоци содржи 5 објекти: еден blob за зодржината на секој од трите директориуми, едно дрво со кое е прикажана содржината на папката и во кое се наведени имињата на директориумите за секој blob и еден комит со покажувач до дрвото и комитираните мета-податоци. Концептуално податоците во базата на податоци изгледаат како на Слика 3-1.
Слика 3-1. Приказ на базата на податоци после еден комит.
Ако направите некоја промена и извршите повторно комит, овој комит зачувува покажувач кон записот кој дошол непосредно пред него. После две нови комитувања, вашата историја би можела да изгледа како на Слика 3-2.
Слика 3-2. Git објекти после повеќе запишувања.
Гранка во Git преставува едноставен покажувач кон еден од овие записи. Основната гранка се нарекува главна гранка или master. При првиот запис ви се доделува master гранка која покажува до последниот запис што сте го направиле. Секогаш кога запишувате (комитирате) покажувачот автоматски се поместува нанапред.
Слика 3-3. Гранка која покажува кон историјата на записите.
Што се случува кога креирате нова гранка? Со креирање на нова гранка се креира нов покажувач со кој може да се поместувате помеѓу записите. Да претпоставиме дека имаме креирано нова гранка со име testing. Ова се прави со командата git branch.
$ git branch testingСо ова се креира нов покажувач кој покажува на истиот запис кој го користете во моментот на креирањето на гранката (Слика 3-4).
Слика 3-4. Повеќе гранки кои покажуваат кон историјата на записите.
Како Git препознава на која гранка моментално се наоѓате? Се чува посебен покажувач кој се нарекува HEAD. Овој покажувач е различен од концептот за HEAD во останатите VSC кои ви се познати, како што се Subversion или CVS. Во Git HEAD е покажувач до локалната гранка на која моментално се наоѓате. Во овој случај тој е поставен на главната гранка - master гранка. Командата git branch само креира нова гранка но не го поместува HEAD покажувачот кон ново креираната гранка (Слика 3-5).
Слика 3-5. HEAD датотека која покажува кон гранката на која се наоѓате.
За да се префрлите кон веќе постоечка гранка се користи командата git checkout:
$ git checkout testingОва го поместува HEAD да покажува кон гранката testing (Слика 3-6).
Слика 3-6. HEAD покажува кон друга гранка кога се поместуваме на друга гранка.
Кое е значењето на ова? Да направиме уште еден комит:
$ vim test.rb
$ git commit -a -m 'made a change'Слика 3-7 го прикажува резултатот.
Слика 3-7. Гранката кон која покажува HEAD се поместува нанапред со секој комит.
Ова е доста интересно бидејќи сега вашата гранка testing се придвижува нанапред, но вашата master гранка сеуште покажува кон записот на кој се наоѓавте кога е повикана командата git checkout. Да се придвижиме назад кон master гранката:
$ git checkout masterСлика 3-8 го прикажува резултатот.
Слика 3-8. HEAD се поместува кон друга гранка со командата checkout.
Оваа команда направи две работи. Го помести HEAD да покажува кон master гранката и ги врати директориумите во работната папка кон целосната слика кон која покажува master гранката. Ова значи дека промените кои ќе настанат од овој момент ќе потекнуваат од постара верзија на проектот. Генерално означува дека се враќаме назад и привремено ги одфрламе промените кои се направени на гранката testing со цел да продолжиме во различна насока.
Да направиме уште некои измени и повторно да комитираме:
$ vim test.rb
$ git commit -a -m 'made other changes'Сега историјата на вашиот проект се разграни (Слика 3-9). Креиравме нова гранка и се префрливме на неа, направивме некои измени, а потоа се префрливме на main гранката и исто така направивме измени. Двете измени се изолирани во посебни гранки: може во секој момент да се префрлиме на некоја од гранките и да ги споиме кога ќе завршеме со сите потребни измени. Целата оваа работа е извршена со едноставни branch и checkout команди.
Слика 3-9. Разгранување на гранката.
Бидејќи гранка во Git е всушност едноставен директориум кој содржи SHA-1 контролна сума на записот кон кој покажува со големина од 40 карактери, гранките завземаат малку ресурси при креирање и бришење на истите. Креирање на нова гранка е едноставен процес на запишување на 41 бајт во директориум (40 карактери и 1 карактер за нов ред).
Овој принцип на креирање на гранки е доста различен од начинот на кој останатите VCS алатки вршат гранење, најчесто со копирање на целиот проект во нова папка. Ова одзема неколку секунди па дури и минути, во зависност од големината на проектот, додека во Git овој процес е секогаш моментален. Исто така бидејќи се запишува и родителот кога комитираме, наоѓањето на стартната точка при спојувањето на гранките се врши автоматски и генерално е многу лесно да се изведе. Овие карактеристики ги охрабруваат програмерите почесто да креираат и да користат гранки.
Да видиме зошто ова е корисно.