Het wat en waarom van versiebeheer
Wat is versiebeheer? En wat heeft dat met jou te maken? Versiebeheer is een systeem dat veranderingen in een bestand of groep van bestanden over de tijd bijhoudt. Zodat je later specifieke versies kan opvragen. In de voorbeelden in dit boek is het broncode van computersoftware waarvan de versies beheerd worden maar je kan het eigenlijk met zo goed als elk soort bestand op een computer doen.
Als je een grafisch ontwerper bent of websites maakt en elke versie van een afbeelding of opmaak wilt bewaren (wat je zeker zou willen), is het verstandig een versiebeheersysteem (Version Control System in het Engels, afgekort tot VCS) te gebruiken. Als je dat gebruikt kan je eerdere versies van bestanden of hele project terughalen, veranderingen tussen twee momenten in tijd bekijken, zien wie het laatst iets aangepast heeft, wie een probleem heeft veroorzaakt en wanneer en nog veel meer. Een VCS gebruiken betekent meestal ook dat je de situatie gemakkelijk terug kan draaien als je een fout maakt of bestanden kwijtraakt. Daarbij komt nog dat dit allemaal heel weinig extra belasting met zich mee brengt.
Lokale versiebeheersystemen
Veel mensen hebben hun eigen versiebeheer methode: ze kopiëren bestanden naar een andere map (en als ze slim zijn, geven ze die map ook een datum). Deze methode wordt veel gebruikt omdat het zo simpel is, maar het is ook ongelofelijk foutgevoelig. Het is makkelijk te vergeten in welke map je zit en naar het verkeerde bestand te schrijven, of over bestanden heen te kopiëren waar je dat niet wilde.
Om met dit probleem om te gaan hebben programmeurs lang geleden lokale VCSen ontwikkeld die een simpele database hadden om alle veranderingen aan bestanden te beheren (zie Figuur 1-1).
Figuur 1-1. Een diagram van een lokaal versiebeheersysteem.
Een populair gereedschap voor VCS was een systeem genaamd rcs, wat vandaag de dag nog steeds met veel computers wordt mee geleverd. Zelfs het populaire besturingssysteem Mac OS X heeft rcs, als je de Developer Tools installeert. Dit gereedschap werkt in principe door verzamelingen van ‘patches’ (de verschillen tussen bestanden) van de opvolgende bestandsversies in een speciaal formaat op de harde schijf op te slaan; zo kan je teruggaan naar hoe een bestand er uitzag op ieder willekeurig moment in tijd, door alle patches bij elkaar op te tellen.
Gecentraliseerde versiebeheersystemen
Het volgende grote probleem waar mensen tegenaan lopen is dat ze samen moeten werken met ontwikkelaars op andere computers. Om dit probleem op te lossen ontwikkelde men Gecentraliseerde Versiebeheersystemen (CVCSen). Deze systemen, zoals CVS, Subversion en Perforce, hebben één centrale server waarop alle versies van de bestanden staan en een aantal clients die de bestanden daar van halen (‘check out’, in het Engels). Vele jaren was dit de standaard voor versiebeheer (zie Figuur 1-2).
Figuur 1-2. Een diagram van een gecentraliseerd versiebeheersysteem.
Deze manier van versiebeheer biedt veel voordelen, vooral als je het vergelijkt met lokale VCSen. Bijvoorbeeld, iedereen weet tot op zekere hoogte wat de overige project-medewerkers aan het doen zijn. Beheerders hebben precieze controle over wie wat kan doen; en het is veel eenvoudiger om een CVCS te beheren dan te moeten werken met lokale databases voor elke client.
Maar helaas, deze methode heeft ook behoorlijke nadelen. De duidelijkste is de ‘single point of failure’: als de centrale server plat gaat en een uur later weer terug online komt kan niemand in dat uur samenwerken of versies bewaren van de dingen waar ze aan werken. Als de harde schrijf waar de centrale database op staat corrupt raakt en er geen backups van zijn verlies je echt alles — de hele geschiedenis van het project, behalve de momentopnames die mensen op hun eigen computers hebben staan. Lokale VCSen hebben hetzelfde probleem — als je de hele geschiedenis van het project op één enkele plaats bewaart, loop je ook kans alles te verliezen.
Gedistribueerde versiebeheersystemen
En hier verschijnen Gedistribueerde versiebeheersystemen (DVCSen) ten tonele. In een DVCS (zoals Git, Mercurial, Bazaar en Darcs) downloaden clients niet alleen de laatste momentopnames van de bestanden. De hele geschiedenis (de ‘repository’) wordt gekopieerd. Dus als een server neergaat en deze systemen werkten via die server samen dan kan de repository van elke willekeurige client terug worden gekopieerd naar de server om deze te herstellen. Elke checkout is dus eigenlijk een complete backup van alle data (zie Figuur 1-3).
Figuur 1-3. Diagram van een gedistribueerd versiebeheersysteem
Bovendien werken veel van deze systemen behoorlijk goed met meerdere (niet-lokale) repositories tegelijk zodat je met verschillende groepen mensen op verschillende manieren tegelijk aan hetzelfde project kan werken. Hierdoor kan je verschillende werkprocessen (‘workflows’) opzetten die niet mogelijk waren geweest met gecentraliseerde systemen zoals hiërarchische modellen.